شبیخون

بازهم اظهارات متناقض؛  این‌بار درباره قطعنامه!

پذیرش محدودیت موشکی و تسلیحاتی و فرآیند فاجعه‌بار بازگشت‌پذیری تحریم‌ها

حسین علوی: شورای امنیت سازمان ملل، همانطور که در مذاکرات وین با طرف ایرانی وعده کرده بود، روز گذشته قطعنامه‌ای را با رأی اکثریت اعضا به تصویب رساند. قطعنامه‌ای که پیش‌نویس آن 2 روز قبل از آن منتشر شد و موجی از نگرانی را در ایران ایجاد کرد به‌گونه‌ای که اهالی سیاست آن را «قطعنامه جنگ» نامیده‌اند. این قطعنامه که قطعنامه شماره 2231 است؛ با رای هر 15 عضو دائم و غیر دائم شورای امنیت و نیز اعلام حمایت نماینده دولت در سازمان ملل به تصویب رسید.

به گزارش «وطن امروز»، قطعنامه جدید شورای امنیت قطعنامه‌ای است که مفاد آن در مذاکرات وین به توافق طرفین رسید. در واقع این قطعنامه یکی از پیش‌شرط‌های اجرای جمع‌بندی برجام در وین است. با این حال اما مفاد این قطعنامه به‌گونه‌ای است که نه‌تنها تغییر رویه آمریکا پس از توافقات اخیر را نشان می‌دهد بلکه حاوی همان مفاد قطعنامه‌های پیشین علیه ایران است. به عبارتی آنچه روز گذشته در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید نه‌تنها مفاد قطعنامه‌های گذشته را لغو نکرده بلکه مفاد مهم قطعنامه‌های پیشین را در قالب قطعنامه جدید گنجانده است.  این قطعنامه در ایران از سوی کارشناسان مسائل بین‌الملل و مسائل امنیتی خطرناک دانسته شده است. مهم‌ترین دلایلی که این قطعنامه را نگران‌کننده کرده است در قالب این 2 محور قابل ارزیابی است:
اول؛ اینکه برنامه دفاعی ایران را به شکل کاملا معناداری محدود می‌کند. این در حالی است که آمریکایی‌ها پس از جمع‌بندی برجام در وین بشدت بر طبل جنگ می‌کوبند!
دوم؛ با این قطعنامه مکانیسم بر هم زدن توافق و بازگشت تحریم‌ها تعبیه شده است. این درحالی است که این قطعنامه به وضوح خطوط قرمز ایران چه در حوزه توانمندی هسته‌ای و چه در حوزه توانمندی دفاعی را
نقض می‌کند! در ایران برخلاف مواضع دولت، این قطعنامه با انتقاد گسترده‌ای مواجه شده است و نکته قابل تامل اینکه همه نگرانی‌ها در یک نقطه به هم می‌رسند و آن افزایش احتمال خطر جنگ و نیز بهانه‌تراشی برای بازگشت تحریم‌ها در نتیجه این توافق است.  بر همین اساس نکاتی که در ادامه می‌آید مهم‌ترین نکاتی است که درباره قطعنامه روز گذشته شورای امنیت علیه ایران مطرح است.
1- متن این قطعنامه از قبل توافق شده بود. یعنی در مذاکرات وین این متن توافق شده بود و طرفین پذیرفتند متن، توسط آمریکا تهیه شود. سوال جدی اینجاست که چرا این متن پیش از این ارائه نشد و چرا افکار عمومی در ایران زمانی از مفاد آن مطلع شد که قطعنامه در دستور کار شورای امنیت قرار گرفت؟ چرا توافقی با طرف مقابل آن هم در این سطح صورت گرفت و اکنون جامعه از آن باخبر شده است؟
2- این ادعای دولتی‌ها که با این قطعنامه ایران از ذیل فصل هفتم خارج شده، ادعایی غیرواقعی و بیشتر یک عملیات روانی است. براساس قطعنامه جدید که مورد توافق ایران نیز قرار گرفته، شرایط برای قرار گرفتن ایران ذیل ماده 42 فصل هفتم فراهم شده است. ضمن اینکه در شرایط فعلی و با قطعنامه‌ای که روز گذشته تصویب شد، این موضوع یعنی هم برجام و هم دیگر مفاد این قطعنامه حداقل به مدت 10 سال در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل قرار خواهد گرفت.
3- قطعنامه جدید در عمل، مفاد مهم قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران را در خود دارد. دولت سابق این قطعنامه‌ها را کاغذپاره می‌نامید. به همین دلیل نه‌تنها به آن عمل نمی‌کرد بلکه برنامه هسته‌ای ایران تا جایی رفت که ذخایر اورانیوم غنی‌شده 20 درصد ایران به 400 کیلوگرم رسید اما در دولت آقای روحانی که مدعی است تفاوت قطعنامه شورای امنیت و قطعنامه آژانس را می‌داند، همان مفاد مهم آن قطعنامه‌ها در قطعنامه جدید گنجانده شده– تنها تفاوت، زمان‌دار کردن محدودیت‌هاست- و متاسفانه دولت آقای روحانی اکنون از این قطعنامه نیز دفاع می‌کند! این در حالی است که اثری از آن ذخایر اورانیوم 20 درصد باقی نمانده، ذخایر 8 هزار کیلویی اورانیوم 3 تا 5 درصد ایران به 300 کیلوگرم کاهش پیدا خواهد کرد؛ بخش وسیعی از برنامه هسته‌ای ایران نیز تعطیل شده و در صورت اجرای برجام نیز تقریبا به کما خواهد رفت. خوشرو، نماینده دولت روحانی در سازمان ملل در حمایت از این قطعنامه گفته است: قطعنامه شورای امنیت سنگ بنای لغو تحریم‌ها و عادی شدن و خروج کلی پرونده هسته‌ای ایران در یک بازه زمانی معین از دستور کار شورای امنیت است!
4- هزینه‌های امنیتی: قطعنامه شورای امنیت محدودیت‌های قابل تاملی در حوزه دفاعی علیه ایران دارد. این قطعنامه برنامه دفاعی ایران را در 2 محور «تسلیحاتی» و «موشکی» تحریم می‌کند که در واقع همان مفاد مهم قطعنامه‌های 1737 (سال 2006) و 1929 (سال 2010) است. براساس قطعنامه جدید، برنامه تسلیحاتی ایران به مدت 5 سال و برنامه موشکی ایران به مدت 8 سال تحت شدیدترین تحریم‌ها خواهند بود. البته محدودیت مورد نظر این قطعنامه درباره برنامه تسلیحاتی و موشکی ایران محدود به تحریم نیست، چراکه این قطعنامه سختگیری‌های بیشتری درباره برنامه دفاعی ایران اعمال کرده است. براساس قطعنامه جدید، ایران باید به مدت 8 سال هیچگونه فعالیت مرتبط با موشک‌های بالستیک دارای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای انجام ندهد: «از ایران خواسته می‌شود هیچ فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان 8 سال پس از روز پذیرش برجام یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی ارائه دهد که «جمع‌بندی مبسوط» را تایید کند، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد». این درحالی است که عمده توانمندی دفاعی ایران در حوزه موشکی، مشمول این سختگیری خواهد شد. البته در اینجا نکته مهمی وجود دارد و آن این است که وقتی برنامه هسته‌ای ایران تحت شدیدترین نظارت‌هاست و بخش عمده‌ای از آن نیز تعطیل می‌شود؛ وقتی غنی‌سازی 20 درصد ایران تعطیل و ذخایر اورانیوم کمتر غنی‌شده 5/3 تا 5 درصد نباید بیشتر از 300 کیلوگرم باشد؛ وقتی اجازه تزریق گاز به سانتریفیوژهای نسل‌های جدید داده نمی‌شود و... اساسا دیگر نگرانی‌ای درباره سلاح وجود ندارد که اکنون آمریکا در قطعنامه جدید موشک‌هایی را که توانایی حمل این سلاح را دارند تحریم کرده است! به زبان عامیانه‌تر، با توافقی که آقایان کرده‌اند، دیگر کوچک‌ترین نگرانی درباره انحراف ایران به سمت سلاح وجود ندارد، بنابراین اورانیومی وجود ندارد که موشک‌ها بخواهند آنها را روانه تل‌آویو کنند! قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران در یک مورد دیگر، تا 5 سال حق فروش تسلیحات نظامی ایران را سلب کرده است. این قطعنامه همچنین می‌گوید تمام کمک‌های تسلیحاتی ایران به جریان مقاومت در منطقه، اعم از کمک فیزیکی و حتی دانش نظامی، باید منتفی شود!
5- بازگشت تحریم‌ها: قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران مکانیسم بازگشت تحریم‌ها را تعبیه کرده است. یعنی اگرچه براساس ادعای آقایان، این قطعنامه در ظاهر یک پشتوانه بین‌المللی برای استحکام برجام است اما در این قطعنامه شرایط برای بهانه‌جویی در راستای بازگرداندن تحریم‌ها گنجانده شده است. به‌گونه‌ای که در این قطعنامه به هر کدام از اعضا این حق داده شده که در صورت برداشت آنها از عدم اجرای تعهدات ایران، مکانیسم بازگشت تحریم‌ها فعال شود. از زمان ارائه گزارش هر یک از اعضا، تنها یک ماه زمان خواهد بود تا ضمانت قانونی برای بازگشت تحریم‌ها در دست آمریکا قرار گیرد! ضمن اینکه براساس این قطعنامه مشخص شده که فرآیند تخفیف درباره تحریم‌ها در 3 دوره زمانی انجام می‌شود و عمده آن مربوط به پس از اجرای تعهدات ایران است.  
آنچه در این باره نگران‌کننده است این است که اولا براساس توافق طرفین، حق وتو برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها از اعضای شورای امنیت (بویژه چین و روسیه) سلب شده است و نکته نگران‌کننده‌ دیگر اینکه این فرآیند به‌طور کلی فرآیند لغو تحریم‌ها در متن جمع‌بندی را با مشکل مواجه می‌کند. بنابراین بررسی متن جمع‌بندی برجام در داخل ایران با توجه به این مفاد قطعنامه کاملا دور خورده‌ است. به عبارتی اکنون یک شبیه‌خون علیه بررسی این متن صورت گرفته است.

بازهم اظهارات متناقض؛  این‌بار درباره قطعنامه!
پس از تصویب قطعنامه 2231  در شورای امنیت، وزارت امور خارجه ایران بیانیه‌ای را در همین رابطه صادر کرد.  در این بیانیه درباره محدودیت‌های مربوط به توان موشکی ایران آمده است: دولت جمهوری اسلامی ایران مصمم است به طور فعال برای ارتقای صلح و ثبات در منطقه در مواجهه با تهدید فزاینده‏ تروریسم و افراط‌گرایی خشونت‌بار کمک کند. ایران نقش پیشرو خود را در مبارزه با این خطر ادامه خواهد داد و آماده است با همسایگان خود و جامعه بین‌المللی در پرداختن به این تهدید مشترک جهانی به‌طور کامل همکاری کند. علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران تدابیر لازم برای تقویت توانمندی‌های دفاعی خود به منظور حراست از حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی خود در مقابل هرگونه تجاوز و همچنین مقابله با تهدید تروریسم در منطقه را ادامه خواهد داد. در این چارچوب، توانمندی‌های نظامی ایران از جمله موشک‌های بالستیک، منحصرا برای دفاع مشروع هستند. این تجهیزات برای قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای طراحی نشده‌اند و بنابراین خارج از حیطه یا صلاحیت قطعنامه شورای امنیت و پیوست‌های آن هستند. اما این بیانیه در حالی منتشر شد که نماینده آمریکا در سازمان ملل بعد از تصویب قطعنامه تایید توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در شورای امنیت در سخنانی با اشاره به اهمیت این قطعنامه، برخی از ادعاهای آمریکا علیه ایران را تکرار کرد. به گزارش ایسنا، سامانتا پاور با اشاره به اینکه در پی این توافق در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود، گفت: فعالیت‌های بالستیک و موشکی ایران نیز در پی این توافق تحت نظارت سختی قرار خواهند گرفت. او با بیان اینکه 90 روز دیگر مصوبه شورای امنیت اجرایی می‌شود، افزود: تحریم‌ها علیه ایران زمانی لغو می‌شود که ایران اقدامات لازم را انجام دهد.