اعترافات تاریخی رئیس‌جمهور آمریکا پس از جمع‌بندی برجام

  اوباما: توافق نمی‌شد تحریم‌ها فرو می‌پاشید

اگرچه برجام روز سه‌شنبه جمع‌بندی شد و براساس فرآیندی که در متن جمع‌بندی قید شده، مکانیسم تخفیف تحریم‌ها به محدودیت شدید برنامه هسته‌ای ایران مشروط شده اما مقامات ارشد دولت آمریکا بلافاصله پس از اعلام جمع‌بندی، اظهاراتی صریح درباره سازمان تحریم‌ها مطرح کردند که می‌تواند بسیار درس‌آموز باشد.

به گزارش «وطن امروز»، در ایران و از ابتدای تصویب تحریم‌های ظالمانه همواره یک جریان سیاسی حامی غرب در ایران تلاش کرد تا برداشته شدن این تحریم‌ها را منوط و مشروط به توقف فعالیت‌های هسته‌ای ایران کند. یعنی آنها از طریق انبوه رسانه‌های خود این خط را در ایران دنبال و تقویت کردند که تنها راه برداشته شدن تحریم‌ها، توافق با طرف غربی و کوتاه آمدن از صنعت هسته‌ای است. با روی کار آمدن دولت یازدهم متاسفانه این جریان با قدرت و حمایت بیشتری به نشر این خط غلط ادامه داد و تاسف‌برانگیز‌تر اینکه اظهارات حسن روحانی درباره وضعیت اقتصادی کشور نیز این خط تحلیل آنها را بشدت تقویت می‌کرد. در نهایت آنچه از آنها بر جای ماند، ایجاد این باور نزد طرفداران‌شان شد که تحریم‌ها بدون کوتاه آمدن از دستاوردهای هسته‌ای برداشته نخواهد شد. اکنون با تلاش دولت، طرفین پس از 23 ماه به یک متن مشترک به عنوان جمع‌بندی برجام رسیده‌اند، متنی که براساس آن در ازای تعهدات چشمگیر ایران، تحریم‌های ایران به مرور کاهش خواهد یافت. یعنی تخفیف در تحریم‌ها در ازای محدودیت شدید صنعت هسته‌ای کشور خواهد بود. اما با پایان یافتن این مسیر و تحقق هدف این جریان داخلی، مقامات ارشد آمریکایی گویی چنان از این بیانیه مشترک و تعهدآور ذوق‌زده شده‌اند که ناگزیر از بیان واقعیات شده‌اند. باراک اوباما، رئیس‌جمهور و جان‌کری، وزیر خارجه آمریکا طی روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه در اظهارنظرهای خود درباره جمع‌بندی برجام، صراحتا اعلام کردند این آخرین ترفند آنها برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران بوده است و در غیر این صورت آنها راهی برای مقابله با ایران نداشتند. باراک اوباما و جان کری در این اظهارنظر‌ها تصریح کردند در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای 1+5 و ایران، سازمان تحریم‌ها از هم
فرومی‌پاشید چراکه دیگر کشورها اراده و انگیزه‌ای برای تداوم اعمال محدودیت‌ها علیه ایران نداشتند و به همین خاطر تحریم‌ها از هم فرو می‌پاشید. باراک اوباما در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک تایمز که روز گذشته منتشر شد، درباره توافق هسته‌ای گفت:  آنچه من تلاش کرده‌ام برای مردم، از جمله بنیامین نتانیاهو توضیح دهم، این است که بدون یک توافق، توانایی ما برای برپا نگه داشتن این تحریم‌ها حتمی نبود. در نظر داشته باشید که فقط ایران نبود که برای تحریم‌ها هزینه می‌پرداخت، بلکه چین، ژاپن، کره‌جنوبی، هند و تقریباً هر کشور واردکننده نفت در سراسر جهان، پس از ساز و کار تحریم، خود را در موقعیتی یافته بود که ادامه یافتن این تحریم‌ها برای آنان میلیاردها دلار هزینه دربر داشت. به گزارش تسنیم، اوباما افزود: به نحوی آمریکا کمترین هزینه را برای حفظ تحریم‌ها می‌پرداخت، زیرا ما از همان ابتدا با ایران تجارت نمی‌کردیم. آنها از خودگذشتگی قابل توجهی کردند، به این دلیل که دولت من، دیپلمات‌های ما و بارها من شخصاً قادر بودیم آنان را متقاعد کنیم که تنها راه‌ حل و فصل مشکل هسته‌ای، تشدید این تحریم‌هاست. اگر آنها می‌دیدند  ما از ساز و کاری قانونی و مؤثر برای تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای فاصله می‌گیریم؛ اگر آنان می‌دیدند که تلاش‌های دیپلماتیک ما صادقانه نیست، یا ما تلاش داریم، نه فقط برنامه هسته‌ای، بلکه هر اختلاف سیاسی که ممکن است با ایران داشته باشیم را در این مذاکرات بگنجانیم، آنگاه واقعاً تحریم‌ها به سرعت از هم فرو می‌پاشید بنابراین شاید ایران در آن صورت 150 میلیارد دلار کسب نمی‌کرد، اما بخش عمده‌ای از آن را می‌گرفت، زیرا ما قادر نبودیم حمایت  متحدان خود را از تحریم‌ها حفظ کنیم. اوباما در کنار این اعتراف، البته به سابقه دشمنی‌های آمریکا با مردم ایران هم اشاره کرد و گفت: ما به نوعی در سرنگونی یک نظام دموکراتیک منتخب در ایران دخالت داشته‌ایم و در گذشته از صدام با آگاهی از استفاده وی از سلاح‌های شیمیایی در جنگ با ایران حمایت کردیم. باراک اوباما گفت:  اگر نگاهی به تاریخ ایران بیندازید، واقعیت این است که ما در سرنگون کردن حکومت منتخب دموکراتیک در ایران به نحوی دست داشتیم. ما در گذشته از صدام حمایت کردیم، آن هم زمانی که می‌دانستیم وی از سلاح‌های شیمیایی در جنگ با ایران استفاده کرده و در نتیجه آنها نگرانی‌های امنیتی و روایت خود را دارند. شاید ما با آن موافق نباشیم.
کری: تحریم‌ها فرو  می‌پاشید!
اما یک  روز قبل از اوباما، یعنی در روز سه‌شنبه و ساعاتی بعد از اعلام توافق طرفین بر سر جمع‌بندی برجام، این جان‌کری بود که همین اظهارنظر اوباما را تکرار کرد تا نشان دهد این موضوع یعنی فروپاشی تحریم‌ها در صورت شکست مذاکرات، یک دیدگاه مشترک و فراگیر در دولت آمریکا بوده است. جان کری به شبکه خبری «ای‌بی‌سی‌نیوز» گفت: «اگر توافق نمی‌کردیم، چین، روسیه و دیگران با ایران تجارت می‌کردند زیرا آن هنگام، (نظام) تحریم‌ها از هم می‌پاشید.» جان کری از مخالفان داخلی توافق با ایران هم انتقاد کرده و گفته «آنچه منتقدان این برنامه (مذاکره با ایران) هیچ‌گاه ارائه ندادند، یک گزینه واقع‌گرایانه بود.» اظهارات اوباما و جان کری در حالی است که پیش از این تحلیلگران داخلی با استناد به گزاره‌های مشهود بارها این موضوع یعنی فروپاشی سازمان تحریم‌ها در صورت شکست مذاکرات را پیش‌بینی می‌کردند. براساس یک درک واقعی و منطبق بر منافع ملی (نه منافع حزبی و منطبق بر اهداف انتخاباتی) اکنون و پس از جمع‌بندی طرفین بر سر برجام، زمان مناسبی است تا درباره رویکرد‌ها و مبانی عملکردها بویژه در حوزه سیاست خارجی قضاوت کرد.