توافق شکل می‌گیرد / بسیاری از تحریم‌ها با وجود توافق باقی می‌مانند

مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگو با «جوان آنلاین»:

من فکر می کنم بسیاری از تحریم هایی که بر ایران تحمیل شده است، باقی بمانند مخصوصاً آنهایی که با اقتصاد و تجارت امریکا در ارتباط هستند، اما اگر توافق شکل بگیرد کشورهای دیگر نیز فرصت پیدا خواهند کرد که در ایران سرمایه گذاری کنند

همزمان با آخرین روزهای مذاکرات برای توافق یا عدم توافق، بار دیگر به سراغ «سوزان ملونی» رفته ایم تا نگاه یک آمریکایی را که پیش از این به عنوان مشاور وزارت خارجه خدمت می کرد، جویا شویم. وی که معتقد است این توافق به هر شکل صورت می گیرد و «آمادگی کامل برای غافلگیر شدن» وجود دارد بر این اعتقاد است که نیاز آمریکا به توافق کمتر از نیاز ایران است. در این مصاحبه حتی مواضعی دیده می شود که لزوما موافق دیدگاه‌های داخلی نیست، با این وجود برای انعکاس تفکرات آمریکایی نسبت به ایران و اینکه آنها در چه فضای ذهنی نسبت به جمهوری اسلامی ایران قرار دارند،‌ منتشر می شود...

در مذاکرات اخیر به نظر می رسد امریکا اشتیاق و نیاز بیشتری به توافق دارد. دلیل اصرار امریکا بر سر توافق چیست؟ آیا چیزی وجود دارد که امریکا به آن واقعاً نیاز دارد؟

به نظرم در ایران نیاز به توافق بیشتر دیده می شود، از دیدگاه دولت اوباما، بن بست بر سر توافق و برنامه هسته ای ایران که از سال 2002 وجود داشته است عامل ناپایداری در خاورمیانه بوده است که اگر این مسئله برای دیپلماسی منطقه حل نشود می‌تواند به عنوان یک عامل تهدید کننده ناپایداری در منطقه شناخته شود پس بنابراین اولویت دولت اوباما [مذاکرات] پایان دادن به این بحران ها است. و اگر بحرانی که به وجود آمده حل نشود توافق بر سر مسائل دیگر نیز به وجود نخواهد آمد و در نتیجه پیشرفتی در مسائل دیگر نخواهیم دید.

در ایران این بدبینی وجود دارد که اگر دو کشور به توافق نهایی نرسند؛ تحریم ها به نام حقوق بشر باقی می ماند. چقدر این موضوع جدی است؟ چه بلایی سر تحریم ها خواهد آمد؟

من فکر می کنم بسیاری از تحریم هایی که بر ایران تحمیل شده است، باقی بمانند مخصوصاً آنهایی که با اقتصاد و تجارت امریکا در ارتباط هستند، اما اگر توافق شکل بگیرد کشورهای دیگر نیز فرصت پیدا خواهند کرد که در ایران سرمایه گذاری کنند و در نتیجه ایرانیان نیز فرصت های بهتر و آسانتری می یابند تا با جهان رابطه تجاری خوبی، مانند دسترسی به بانکهای جهانی، برقرار کنند.

تمام تحریم هایی که مربوط به حقوق بشر می‌شوند حتی بعد از توافق باقی خواهند ماند و این به معنی یک تحریم جامع است که دو کشور را از سرمایه گذاری بین یکدیگر منع می کند اما تغییراتی که به صورت جدی شکل خواهند گرفت: آزادسازی دارایی های مؤسسات مالی ایرانی، تحریم های بانک مرکزی جهانی و دیگر عواملی که باعث کاهش صادرات ایران و توقیف مبالغ استفاده شده در این صادرات شده‌اند. این بایکوتها انتظار می‌روند که متوقف یا حتی حذف شوند.

از طرف دیگر، برخی خوشبین هستند که بعد از یک توافق نهایی، یک تحول بزرگ رخ خواهد داد. آیا خوشبینی منطقی است؟

عقیده من این است که با یک توافق جامع، ارتباط خوبی با کشورهای اروپایی و حتی خود امریکا شکل خواهد گرفت، که متعاقباً این توافق تأثیری مثبت بر ایران خواهد گذاشت و شاید تأثیرات مثبتی مانند مسافرت بین دو کشور، که آزادتر انجام شود. خود من مدت زیادی است که به کشور ایران سفر نکرده‌ام.

توافق احتمالی بین دو کشور چه تأثیری بر روابط ایران با کشورهای عربی یا کشورهای اروپایی خواهد گذاشت؟

من می‌گویم این توافق مطمئناً رابطه ایران با کشورهای اروپایی را ارتقا می دهد، اما احتمالا عامل ایجاد ناسازگاری بین ایران و شرکای این کشور خواهد شد. به نظرم سوءظن های بسیاری بعد از این توافق بر اثر رابطه تهران و واشنگتن به وجود خواهد آمد به همین دلیل ممکن است چند عکس العمل دردسرساز از کشورهای اروپا شاهد باشیم.

در مصاحبه قبلی در مورد اینکه آیا رئیس جمهور بعدی با این توافق موافق است، سوال کردم. فکر می کنید اگر رئیس جمهور بعدی امریکا یک جمهوریخواه باشد، چه تغییری در توافق ایجاد خواهد شد؟ آیا او هم با این توافق، موافق است؟

قطعاً موافق خواهد بود، برای او خیلی سخت خواهد بود که بخواهد این توافق را تضعیف کند، حتی اگر از آن انتقاد کنند، اما آنچه از گذشته دیده ایم این است که وقتی کاندیداهای ریاست جمهوری، بر سر این موضوع به رقابت می پردازند، آنها جای اینکه برای کشورشان به رقابت بپردازند، موضعی را خواهند گرفت که بهتر و بیشتر رأی و نظر مردم را جلب کند. بنابراین به نظر من برای دوره های بعد اگر رئیس جمهور جمهوریخواهی داشته باشیم، همچنان توافق شکل گرفته بین دو کشور برقرار خواهد ماند و اگر توافق خوب در همین حال خود برقرار بماند و تعهداتی که دو طرف مذاکره از یکدیگر توقع داشته اند عملی شوند، رئیس جمهور بعدی نیز، حتی با وجود انتقادهایی که از توافق می شود، همان راه را پیش خواهد گرفت. اما اگر مخالفت یا مشکلی پیش بیاید و اگر اهداف اجرایی بین دو طرف به مشاجره و بحث منجر شود، رئیس جمهور جمهوریخواه به دنبال راهی خواهد بود که از مذاکرات و توافق دوری کند.

به عنوان آخرین سوال، فکر می کنید آخرین مذاکره، منجر به توافق خواهد شد؟

بله فکر می کنم آن چیزی را که انتظارش را در این مدت داشته ایم، به دست خواهیم آورد و من آمادگی کامل برای غافلگیر شدن را دارم.