حدیث سازی برای شخصیت تراشی در مقابل امیر المومنین

در برخی از آیات شریفه قرآن به برخی از شخصیت‌های اسلامی که در کنار رسول خدا(ص) بودند به مناسبت اشاره‌ای شده بود. این امر موجب گردید که این افراد و شخصیت‌ها در میان جامعه از وجاهت و اعتبار ویژه‌ای برخوردار شوند، نفوذ کلام پیدا کنند و یا اگر به دلایل دیگری وجاهت و نفوذ داشتند بر موقعیت و نفوذشان افزوده شود. از جمله این افراد خلیفه اول بود که در حین هجرت رسول اکرم(ص) از مکه به مدینه همراه آن بزرگوار بود وقتی رسول خدا(ص) برای مخفی ماندن از دید کفار قریش که آن حضرت را تعقیب می‌کردند، به غار ثور پنهان شد ابوبکر هم با آن حضرت وارد غار شد، وقتی مأمورین قریش نزدیک غار شدند، دل ابوبکر لرزید و ترس او را فرا گرفت، رسول خدا(ص) به وی فرمود: 

خداوند متعال این ماجرا را برای ارائه نمونه‌ای از نصرت خویش از رسول خدا(ص) بدین شکل بیان فرمود:
«إِلَّا تَنصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِینَ کَفَرُوا ثَانِیَ اثْنَیْنِ إِذْ هُمَا فِی الْغَارِ إِذْ یَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَیْهِ وَأَیَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا»۳۲
«اگر او [پیامبر] را یاری ندهید [بدانید که] خداوند او را هنگامی که کافران آواره‌اش ساختند، یاری داد، آنگاه که یکی از آن دو به هنگامی که در غار بودند به رفیقش [ابوبکر] گفت نگران مباش که خدا با ماست، آنگاه خداوند آرامش خویش را بر او نازل کرد و به سپاهیانی که نمی‌دیدندشان یاری داد.»
برخی گفتند مقصود از «ثَانِیَ اثْنَیْنِ إِذْ هُمَا فِی الْغَارِ» پیامبر(ص) و ابوبکر بوده بنابراین به تأیید خداوند ابوبکر یارغار رسول خدا(ص) بوده است، همین امر بعدها پس از رحلت رسول‌خدا(ص) به عنوان یک خصوصیت ویژه و افتخار خاص جناب خلیفه اول به حساب آمد و به عنوان برجستگی منحصر به فرد او مطرح شد و موقعیت اجتماعی او را بیشتر کرد و حتی در رسیدن او به خلافت نقش آفرید، زیرا عمر و ابو عبیدة جراح در سقیفه به ابوبکر گفتند:
«ابابکر، شایسته نیست هیچ یک از مردم خودش را برتر از شما بداند، چرا که شما یار غار رسول خدا و دومین آن دو نفری [هستی که در غار ثور بودند] بنابراین شما در میان مردم شایسته‌ترین فرد برای امر خلافت هستی.»۳۳
هم‌چنان که ملاحظه می‌فرمایید اشاره قرآن کریم به ابوبکر با لفظ «ثَانِی اثْنَیْنِ إِذْ هُمَا فِی الْغَارِ» به عنوان یک عامل افتخاری و امتیاز برجسته وی در آمد به طوری که پس از رسول خدا(ص) از این اشاره تلویحی قرآن برای اصلح شمردن او برای خلافت استفاده شد.
10. شخصیّت تراشی
عامل دیگری که زمینه شکل‌گیری خواص را فراهم کرد، مسأله تبلیغات دروغین و شخصیت‌ تراشی بود، یعنی برخی از افراد فرصت طلب و سودجو برای کسب قدرت و جاه و مقام و مال و منال، تلاش کردند بعضی از اصحاب کم‌ارزش و بی‌اهمیت و گمنام را با تبلیغات مسموم بزرگ جلوه دهند، آنها می‌خواستند به این وسیله برتری و فضیلت یاران بزرگ و گرانقدر رسول خدا(ص) چون امام علی(ع)،‌ حسن و حسین(علیهما السلام) و سلمان و ابوذر و مقداد و عمار را تحت‌الشعاع قرار دهند، از این‌رو احادیثی از زبان رسول خدا(ص) در مدح و فضیلت برخی از اصحاب کم‌مایه و سست عنصر جعل می‌کردند و در میان مسلمانان منتشر می‌کردند. مثلاً یکی از شخصیت‌هایی که خیلی تلاش کردند تا او را بزرگ کنند، ابوعبیده جرّاح بود. وی در جلوگیری از تحقق وصیت رسول خدا(ص) برای جانشینی علی(ع) نقش بسیار مهمی ایفا کرد از این‌رو برای بزرگ جلوه داد شخصیت او تبلیغات دروغین آغاز شد و از زبان رسول اکرم(ص) در مورد او حدیث جعل شد، به عنوان نمونه گفتند: رسول خدا(ص) فرمود: «اِنّ أباعبیده امین هذه الأمة؛ ابوعبیده امین این امت است.»۳۴
و یا گفتند وقتی پدرش در جنگ بدر (در میان کفار) به قتل رسید خداوند این آیه را در شأن ابوعبیده جراح نازل فرمود:
«لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ أُوْلَئِکَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمْ الْإِیمَانَ وَأَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَیُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُوْلَئِکَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمْ الْمُفْلِحُونَ»۳۵
«مردمى را نیابى که به خداى و روز واپسین ایمان آورند در حالى که با کسانى که با خداى و پیامبرش دشمنى و مخالفت کرده‏اند دوستى بدارند اگر چه پدران یا پسران یا برادران یا خویشانشان باشند، اینانند که [خداوند] ایمان را در دلهاشان نوشته- پایدار ساخته- است و ایشان را به روحى از نزد خویش نیرومند گردانیده و به بهشتهایى در آورد که از زیر آنها جویها روان است، در آنجا جاویدانند خدا از آنها خشنود است و ایشان از خدا خشنودند. ایشانند گروه خدا آگاه باشید که گروه خدا رستگارانند. »
این در حالی بود که پدر ابوعبیده قبل از اسلام مرده بود؛ زیرا واقدی می‌گوید:« اِنّ أباه مات قبل الاسلام»۳۶
و یا عبدالرحمن بن عوف برای تثبیت موقعیت خود و دوستانش در میان مسلمانان به دروغ از زبان رسول خدا(ص) نام ده نفر را برد و گفت رسول خدا فرمود اینها در بهشت جای دارند، گفت رسول خدا(ص) فرمود: ابوبکر فی الجنة، عمر فی الجنة و عثمان فی الجنة و علی فی الجنة و طلحه فی الجنة و الزبیر فی الجنة و عبدالرحمن بن عوف فی الجنة و سعد بن أبی وقاص فی الجنة و سعید بن زید فی الجنة و ابوعبیده الجراح فی الجنة؛۳۷ یعنی ابوبکر و عمر و عثمان و علی و طلحه و زبیر و عبدالرحمن بن عوف و سعد وقاص و سعید بن زید و ابوعبیده جراح در بهشت جای دارند.
این حدیث جعلی موجب شد که این ده نفر به عنوان (عشره مبشره) ده نفری که بدان‌ها بهشت مژده داده شده است، در تاریخ شهرت پیدا کنند، در حالی که به فرموده علامه تستری تناقضی که در بین این حدیث و حدیث دیگری از پیامبر(ص) به چشم می‌خورد، بهترین شاهد کذب این روایت است چرا که وی هم علی(ع) و هم طلحه و زبیر را جزو اهل بهشت شمرد در حالی که این نقض روایت دیگر پیامبر(ص) است که فرمود:
 «یخرج طائفة من اُمّتی یمرقون من الدِّین، یقتلهم علی بن أبی‌طالب؛۳۸ گروهی از امت من از دین خارج می‌شوند،‌ علی بن ابی طالب آنها را به قتل می‌رساند.»
 همه می‌دانیم که طلحه و زبیر جزء مارقین بودند و به دست علی(ع) کشته شدند حال چطور می‌توان، پذیرفت که رسول اکرم(ص) کسانی را که خود حکم به خروجشان از دین را نموده جزء اهل بهشت و جنت بشمارد.
یا برای اینکه برای اعضای شورای عمر فضیلتی بتراشند تا علت انتخاب این شش نفر را برای نامزدی خلافت توجیه کنند گفتند: مات النبی و هو راض عن ستة افراد، طلحه، زبیر، عبدالرحمن بن عوف، سعد وقاص، عثمان، علی؛ پیامبر وقتی از دنیا می‌رفت از شش نفر راضی بود از طلحه و زبیر و عثمان و علی و سعد وقاص و عبدالرحمن بن عوف رضایت داشت.
با این ابزار شخصیت این افراد را بزرگ جلوه دادند شخصیت‌تراشی کردند، و گرنه اینها هیچ‌گاه نمی‌توانستند در جامعه اسلامی آن قدر موقعیت پیدا کنند که در انتخاب خلافت جامعه اسلامی با علی(ع) رقابت کنند، از همین‌روست که علی(ع) می‌فرماید: «یالله و للشوری»۳۹؛ یعنی اینها آن‌قدر ارزش و قابلیتی نداشتند تا بخواهند رقیب من برای خلافت باشند.
یکی از چیزهایی که این افراد را بزرگ کرد و در شمار شخصیت‌های بانفوذ و تصمیم‌گیر طراز بالای اجتماع قرار داد همین مسأله تبلیغات و شخصیت‌تراشی بود.

منبع : کیهان