پادشاه شن ها؛ افشاگر توطئه و جنایات آل سعود

داستان «پادشاه شن‌ها» که برملاکننده جنایت‌ های بنیان‌گذار عربستان سعودی و افشاگر سیاست‌ های امپریالیسم غربی است، همه چیز را درباره «عبدالعزیز بن عبدالرحمن بن آل سعود»، از جمله سفر او بعد از تبعید در کویت و دیگر موارد مرتبط را توضیح می دهد.

فیلم جنجالی «ملک الرمال» به فارسی پادشاه شن ها، که درباره زندگی ملک عبدالعزیز مؤسس و بنیانگذار خاندان آل سعود و غلبه گفتمان شوم وهابیت و سلفی گرایی بر دیدگاه ها و اندیشه های فکری و عملکردهای رفتاری این خاندان ساخته شده، به نوعی خاص افشاگر جنایات و توطئه ها و دسیسه افکنی های آل سعود در جهان اسلام بویژه سوریه و فلسطین می باشد و همینطور داستان زندگی ملک عبدالعزیز بنیان‌گذار عربستان سعودی و نحوه تسلط وی بر حجاز و نجد را با کمک انگلیسی‌ها به تصویر می‌کشد، در حالی طی روزهای اخیر در سوریه مورد اکران قرار گرفت که نمایش آن در دمشق با واکنش شدیدی از سوی مقامات سعودی همراه شده است.

نخستین اکران افتتاحیه فیلم سینمایی پادشاه شن ها که ساخت آن قبل از بحران سوریه آغاز شد، در 11 سپتامبر ۲۰۱۳ در منطقه «های مارکت» واقع در مرکز لندن بوده که پس از اکران آن، سعودی ها تلاش های زیادی داشته اند تا از اکران مجدد فیلم جلوگیری به عمل آورند اما این فیلم در نخستین اکران خود در دمشق با وجود تمهیدات شدید امنیتی در محل سالن اپرای این شهر با استقبال خیل عظیمی از هنرمندان، اهالی رسانه، خبرنگاران و چهره های سیاسی سوری و غیر سوری مواجه شد.

پیش از اکران فیلم مذکور و در حین پخش آن چهار گلوله خمپاره به اطراف سالن اپرا شلیک شد اما همه تماشاچیان بی توجه به این شلیک ها تا پایان در سالن نمایش حاضر بودند، چنانکه حتی آتش خمپاره ها هم نتوانست از اکران این فیلم سینمایی در مرکز دمشق جلوگیری کند.فیلم پادشاه شن ها بر اساس خاطرات «جان فیلیبی»، جاسوس انگلیسی با نام مستعار عبدالله المهتدی و همچنین، توجه به 32 منبع تاریخی دیگر تهیه شده است. در این فیلم که برای پخش گسترده تر در جهان به زبان انگلیسی ساخته شده، علاوه بر بازیگران سوری، بازیگرانی از ایتالیا، انگلیس، ترکیه و لبنان ایفای نقش داشته اند. بازیگران این فیلم که به گفته انزور، مستقل از دولت سوریه و با هزینه 13 میلیون دلاری ساخته شده، «مارکو فوشی» در نقش دوران جوانی ملک عبدالعزیز و «فابیو تستی» هنرپیشه ایتالیایی در نقش سالمندی ملک عبدالعزیز هستند و در کنار آن ها بازیگرانی از انگلیس، ترکیه، سوریه و لبنان نیز حضور دارند. بخش خصوصی برای ساخت این فیلم که در سه کشور کار فیلم برداری آن انجام شده 13 میلیون دلار هزینه داشته است. گفته می شود، مراحل ساخت این فیلم از سال ۲۰۱۰ آغاز شد و دو سال به طول انجامیده است.

چکیده فیلم

داستان پادشاه شن‌ها که برملاکننده جنایت‌های بنیان‌گذار عربستان سعودی و افشاگر سیاست‌های امپریالیسم غربی است، در مورد «عبدالعزیز بن عبدالرحمن بن آل سعود» بنیانگذار آل سعود و سفر او بعد از تبعید در کویت و سپس تسلط وی بر ریاض و پایان دادن به سلطنت آل رشید و انتقال او به نجد، حائل و سپس حسا در سال ۱۹۲۱ و همچنین سرکوب خاندان شریف هاشمی با همکاری جاسوس مشهور انگلیسی «جان فیلبی» ملقب به شیخ عبدالله المهتدی است. پادشاه شن‌ها که فیلمی «تابو شکن» است، علاوه بر افشای جنایت‌های بنیان‌گذار عربستان سعودی، امپریالیسم غربی را نیز به عنوان عاملی که پادشاه را برده خود ساخته، به نمایش می‌گذارد.

این فیلم در واقع به گونه‌ای ساخته شده است که ضمن به تصویر کشیدن سیره زندگی «عبد العزیز آل سعود»، بنیانگذار پادشاهی عربستان سعودی، جزئیات توجه وی به اعمال حکم حد یا شمشیر و سوء استفاده از قرآن کریم و سخن خدا در راه تحقق خواسته‌هایش برای دستیابی به ثروت‌های کشور عربستان و نفت آن را ترسیم می‌کند.همچنین بخش‌هایی از این فیلم توافق دو جانبه انگلیس و عربستان را به تصویر می‌کشد که بر مبنای آن انگلیس از آل سعود به منظور تشکیل کشور عربستان سعودی حمایت کرده و در قبال آن آل سعود نیز از اشغال سرزمین فلسطین توسط جنبش صهیونیسم حمایت کرده است. همچنین این فیلم صحنه‌هایی مهمی از خیانت، ثروت، قدرت و فساد سعودی‌ها را به تصویر کشیده و افشا می‌کند.اما در تشریح محتوای پادشاه شن ها باید گفت، این فیلم از دو جانب به تاریخ پادشاهی آل سعود می‌پردازد؛ از یک سو زندگی شاهزاده‌ای محروم در سرزمین نجد در شبه جزیره عربستان را روایت می‌کند و از سوی دیگر خونخواری و قساوت قلب این شاهزاده را به نمایش در می آورد.

در این فیلم که انزور آن را از ترس کارشکنی‌ سعودی‌ها و حامیان خارجی‌ آن ها در وضعیت محرمانگی ساخته است، ابن سعود با تمام توان و با کمک الاخوان (گروهی از پیروان عبدالوهاب بودند و نباید با الاخوان المسلمون مصر اشتباه شود) در پی برپایی پادشاهی از راه خونریزی و تخریب شهرها و روستاها و حتی قبرستان ها بر می آید و پس از هماهنگی با جاسوس انگلیسی مستر همفر و با مساعدت های حکومت انگیس به آل رشید که حاکمان حجاز و مکه و همپیمانان انگلیس بودند حمله نموده و در مکه و مدینه حمامی از خون جاری می‌سازد و پس یکپارچه کردن نجد و حجاز این سرزمین را بنام خود نامگذاری می‌نماید.

در ادامه ابن سعود پس از پیروزی آشکارا به تحریف دین، ندادن سهم وهابیون و پیروی از سیاست های حکومت انگلیس می‌پردازد بگونه‌ای که همپیمانان وهابی او یعنی گروه الاخوان با او به مخالفت بر می خیزند و او با آن ها در یک جنگ به مبارزه بر می‌خیزد و سربازان و کسانی را که در پیروزی او در فتح سرزمین های نجد و حجاز سهم اصلی را داشتند می‌کشد. پس از آنکه اخوانی‌ها در اواخر دهه ۱۹۲۰ و اوایل دهه ۱۹۳۰ توانایی خود را نشان می دهد، پادشاه از ترس شورش آن ها علیه خود، دست به قتل و عام آن ها می زند. از سوی دیگر امیران رقیب خود را که عمدتاً از خاندان الرشید بودند، تبعید می نماید.

البته ابن سعود پس از جنگ با اخوان، بر سر قراردادی برای تقسیم قدرت با وهابیون به توافق می‌رسد و آن ها را تحت عنوان نگهبانان دینی سازماندهی می‌کند. پس از ائتلاف وهابیت و آل سعود جنایت‌های آنان پایان نمی پذیرد بلکه در سال ۱۹۵۲ کشتار طائف رخ می دهد که طی آن نیروهای ابن سعود به مساجد حمله کرده و با وحشی‌گری تمام مردمی را که در مساجد حضور داشتند، سر می برند.

از سوی دیگر، این فیلم در واقع بخشی از توافقی که میان انگلیس و سلطان عبدالعزیز صورت گرفت و چگونگی حمایت مالی و تسلیحاتی انگلیس از وی برای پایان دادن به قدرت آل رشید و رهایی از حکومت عثمانی‌ها به منظور اشغال منطقه و بسط نفوذ غرب در آن را به نمایش می‌گذارد و این چیزی است که بعدها در توافقنامه سایس- پیکو میان انگلیس و فرانسه عملی گردید و به موجب آن کشورهای منطقه میان این دو قدرت استعماری تقسیم شدند.علاوه بر این، پادشاه شن‌ها برخی حقایق و جزئیات ارتباط تنگاتنگ میان انگلیس و مهره آن در منطقه یعنی عبدالعزیز آل سعود و اینکه چگونه وی پروژه انگلیسی‌ها را پیش برد و انگلیس نیز مقام پادشاهی عربستان سعودی را به وی پاداش داد، بر ملا می‌سازد.

همچنین بخشی از توافق و سوگند و پیمانی که میان وهابی‌ها و آل سعود برای تقسیم قدرت و حکومت مانند قوه مجریه و قوه قانون‌گذاری منعقد گردید و یا توافق بر سر حکمرانی به وسیله شمشیر (آل سعود) و قرآن (وهابیت) را به تصویر می‌کشد. ائتلافی که تا به امروز تداوم یافته و نتایج منفی آن بر منطقه نمایان گردیده است؛ که تفکرات سلفی‌ تکفیری و افراطی و گروه‌های جهادی مهم‌ترین نمودهای آن هستند.

در حقیقت به این فیلم به عنوان فیلمی نگاه می‌شود که توانسته است از زاویه جدیدی به زندگی اولین پادشاه عربستان بپردازد و نقاط تاریک زندگی وی و همچنین وهابیت و سلفی گری حاکم در خاندان آل سعود و نقش مخرب سعودی ها در جهان اسلام و بویژه فلسطین و سوریه و اینکه عربستان یکی از کانون های عمده پرورش و صدور تروریسم در دنیای اسلام است را نمایان و برملا سازد.

چرایی ساخت پادشاه شن ها توسط نجدت انزور

اسماعیل نجدت انزور کارگردان پادشاه شن ها درباره انگیزه‌های خود برای انتخاب موضوع فیلم می‌گوید: متأسفانه برخی دولت‌های منطقه از جمله عربستان خطوط قرمزی را ساخته و پرداخته‌اند که کسی نتواند به آن ها نزدیک شده و در صفحات تاریخ آن ها عبور کند و این چیزی است که من را به این کار ترغیب کرد. وی همچنین درباره چرایی ساخت چنین پروژه‌ای معتقد است: رفتار آل سعود با فرقه‌های صوفی در حجاز که آن ها به دست وهابیون تکفیر شده و خانه‌هایشان سوزانده شد و مردان و کودکان‌شان کشته شدند و به زنان‌شان تجاوز شد یکی از دلایلی بود که این فیلم را ساختم و شما همین امر را امروز در سوریه می‌توانید ببینید که گروه‌های تروریستی حمایت شده توسط عربستان در حال از بین بردن هزاران سال تمدن هستند.

تلاش آل سعود برای جلوگیری از اکران گسترده پادشاه شن ها

هرچند که مقامات سعودی توانستند با استفاده از نفوذ خود در کشورهای جهان اکران این فیلم را برای مدتی به تعویق بیاندازند، اما هرگز موفق نشدند مانع از اکران دائمی این فیلم گردند. قرار بود این فیلم در بهار ۲۰۱۲ به نمایش درآید، اما اکران آن با کارشکنی برخی مهره‌های سعودی به تعویق افتاد. تا اینکه بالاخره در ۱۱ سپتامبر 2013 در لندن به روی پرده نمایش رفت.

جالب است که در مراسم نمایش این فیلم که در سال ۲۰۱۲ برگزار شد، نوادگان خاندان سعودی و خاندان الرشید حضور داشتند: یکی پروفسور مضاوی الرشید استاد تمام انسان شناسی اجتماعی در کالج پادشاهی لندن بود که عمده تحقیقات خود را معطوف به تاریخ عربستان سعودی و مباحث مربوط به توسعه در این کشور ساخته است.وی همچنین به دلیل انتقاد از رژیم سعودی به شهرت فراوانی دست یافته است. دیگری بسامه بنت سعود آخرین بازمانده از فرزندان ابن سعود و مهم‌ترین شخصیت بازمانده از پادشاه شن‌هاست. شاهزاده بسامه اخیرا به «اکتون» واقع در اطراف لندن نقل مکان کرده و وی به طرز غیرمنتظره‌ای به یکی از منتقدان نظام سعودی و طرفداران انجام اصلاحات در این کشور تبدیل شده است.

این فیلم در حقیقت فیلمی جنجال‌برانگیز است که بنیان‌گذار پادشاهی عربستان سعودی را به زیر تیغ انتقاد می‌کشد و این چیزی نبود که مورد رضایت آل سعود و حامیان غربی این خاندان باشد لذا خاندان سعودی تمام تلاش خود را به کار بسته است تا مانع از پخش بیش از پیش این کار سینمایی فاخر گردد.اما اکران پادشاه شن ها که پنجشنبه گذشته در سالن «دارالاپرا» دمشق پایتخت سوریه آغاز شد، قرار است به زودی در شهرهای لاذقیه و طرطوس دیگر شهرهای این کشور نیز اکران شود. این در حالیست که با اعلام خبر اکران این فیلم در سوریه یکی از شاهزادگان سعودی به نام «طلال بن عبدالعزیز» که پدر «ولید بن طلال» رئیس مجموعه شبکه‌های تلویزیونی «روتانا» است در پیامی توئیتری از بشار اسد که او را دوست خود می‌خواند! خواسته تا جلوی اکران آن را بگیرد.

فیلم سینمایی پادشاه شن ها ساخته نجدت اسماعیل انزور، کارگردان با تجربه و شناخته شده سوری است. وی در این فیلم نود دقیقه ای که تاریخ رژیم آل‌سعود و همچنین تاریخ تروریسم، ریشه ها و مبانی آن و مشخصاً رابطه آن با آنچه که امروز در تمام جهان و بویژه سوریه اتفاق می افتد را مورد بررسی قرار داده است که این مسئله خشم بسیاری از حکام عربستان را نیز در پی داشته است، در پی افشای ماهیت آل سعود، زمینه های شکل گیری آن و تشکیل عربستان سعودی و جنایات انجام شده توسط خاندان عبدالعزیز آل سعود و نقشه و همکاری آن ها با انگلیسی ها است. سناریوی فیلم را اما یک جوان عربستانی به نام «کریم الشمری» نوشته و با صراحت کامل در آن جنایات ملک عبدالعزیز در عربستان نشان داده است.

کوتاه آنکه نجدت انزور در این فیلم که مقابله هنری با تروریسم بوده و در حقیقت خطابی به عقلای عربستان در جهت مهار تروریسم و اراذل و اوباش و قاتلانی است که به منطقه گسیل داشته‌اند و نه تنها علیه مردم سوریه بلکه علیه همه مردم منطقه عمل می‌کنند، به طور غیرمستقیم ریشه‌های تروریسم جاری در منطقه را نیز که آن را به وضوح می‌توان در حوادث سوریه مشاهده نمود، به قدرت‌یابی خاندان سعودی در شبه جزیره عربستان و ائتلاف آن با وهابیت مرتبط می‌سازد که طی آن سعودی‌ها اقدام به قلع و قمع مخالفان خود نمودند و این شیوه را تاکنون نه تنها در قبال مخالفان داخلی بلکه در قبال مخالفان خارجی‌ خود در پیش گرفته‌ و برای این کار اقدام به صدور ترویست‌ها به کشورهایی چون عراق و سوریه که مخالف سیاست‌های سعودی‌ها هستند، نموده‌اند.